کد مطلب:1581 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:283
احکام صلح
2168- صلح آن است كه انسان با دیگری سازش كند كه مقداری از مال یا منفعت مال خود را ملك او كند , یا از طلب , یا حق خود بگذرد كه او هم در عوض , مقداری از مال , یا منفعت مال خود را به او واگذار نماید یـا از طلب , یا حقی كه دارد بگذرد , بلكه اگر بدون آن كه عوض بگیرد با كسی سازش كند كه مقداری از مال , یا منفعت مال خود را به او واگذار كند , یا از طلب یا حق خود بگذرد , باز هم صلح صحیح است .
2169- كـسـی كه مالش را به دیگری صلح می كند , باید بالغ و عاقل و قصد صلح داشته و كسی را مجبور نكرده باشد , و باید سفیه و ممنوع از تصرف در آن مال به واسطه ورشكستگی هم نباشد.
2170- لازم نـیـسـت صیغه صلح به عربی خوانده شود , بلكه با هر لفظی كه بفهماند با هم صلح و سازش كرده اند صحیح است .
2171- اگـر كـسـی گـوسـفـندهای خود را به چوپان بدهد كه مثلا یك سال نگهداری كند و از شیر آن اسـتـفـاده نماید , و مقداری روغن بدهد , چنانچه شیر گوسفند را در مقابل زحمتهای چوپان و آن روغن صـلح كند صحیح است بلكه اگر گوسفند را یكساله به چوپان اجاره دهد كه از شیر آن استفاده كند و در عوض مقداری روغن بدهد و مقید نكند بخصوص روغن شیر آن گوسفند , اجاره صحیح است .
2172- اگـر كـسـی بخواهد طلب یا حق خود را به دیگری صلح كند در صورتی صحیح است كه او قبول نماید , ولی اگر بخواهد از طلب یا حق خود بگذرد قبول كردن او لازم نیست .
2173- اگـر انـسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبكار او نداند چنانچه , طلبكار طلب خود را به كمتر از مقداری كه هست صلح كند مثلا پنجاه تومان طلبكار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید , زیادی برای بدهكار حلال نیست , مگر آن كه مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی كند , یا طوری باشد كه اگر مقدار طلب خود را می دانست , باز هم به آن مقدار صلح می كرد.
2174- اگـر دو نـفـر در دست و یا بر ذمه یكدیگر مالی داشته باشند , و بدانند كه یكی از آن دو از دیگری بـیشتر است , چنانچه فروش آن دو مال به یكدیگر از این جهت كه موجب ربا است حرام باشد , صلح آن دو بـه یـكـدیـگر نیز حرام است , بلكه اگر زیادتر بودن یكی از آن دو مال از دیگری معلوم نباشد ولی احتمال زیادی برود نمی توانند , بنابر احتیاط لازم آن دو را به یكدیگر صلح نمایند.
2175- اگـر دو نـفر از یك نفر طلبكار باشند , یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبكار باشند , و بخواهند طلبهای خـود را بـه یكدیگر صلح كنند چنانچه به طوری كه در مساله پیش گفته شد , مستلزم ربا نباشد , اشكال ندارد , مثلا اگر هر دو ده من گندم طلبكار باشند ( یكی گندم اعلا و دیگری متوسط ) و هر دو طلب به سر آمده باشد مصالحه آنان صحیح است .
2176- اگـر از كـسی طلبی دارد كه باید بعد از مدتی بگیرد چنانچه طلب خود را به مقدار كمتری صلح كند و مقصودش این باشد كه از مقداری از طلب خود گذشت كند و بقیه را نقد بگیرد اشكال ندارد.
و این حكم در صورتی است كه طلب از جنس طلا یا نقره یا جنس دیگری باشد كه با وزن یا پیمانه فروخته مـی شـود , و امـا در غـیر آنها برای طلبكار جایز است كه طلب خود را به بدهكار یا غیر آن به كمتر از طلب صلح نموده یا بفروشد , چنان كه در مساله ( 2297 ) خواهد آمد.
2177- اگر دو نفر چیزی را با هم صلح كنند , با رضایت یكدیگر می توانند صلح را به هم بزنند.
و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یكی از آنان حق بهم زدن معامله را قرار داده باشند , كسی كه آن حق را دارد می تواند صلح را بهم بزند.
2178- تـا وقـتـی خریدار و فروشنده از هم جدا نشده اند می توانند معامله را بهم بزنند و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد تا سه روز حق بهم زدن معامله را دارد.
و هم چنین اگر پول جنسی را كه خریده تا سه روز ندهد و جنس را تحویل نگیرد همان گونه كه در مساله ( 2132 ) گـذشت , فروشنده می تواند معامله را بهم بزند , ولی كسی كه مالی را صلح می كند , در این سه صـورت حـق بـهـم زدن صلح را ندارد , اما در صورتی كه طرف مصالحه در پرداخت مال المصالحه از حد مـتـعـارف تـاخیر كند یا این كه شرط شده باشد كه مثلا مال المصالحه را نقد بدهد و طرف عمل به شرط ننماید , در این صورت می تواند صلح را بهم بزند و هم چنین در بقیه صور دیگر كه در احكام خرید و فروش گـفته شد نیز می تواند صلح را بهم بزند , مگر در صورتی كه یكی از دو طرف مصالحه مغبون باشد كه در این صورت معلوم نیست بتواند معامله را بهم بزند.
2179- اگر چیزی را كه به صلح گرفته معیوب باشد , می تواند صلح را بهم بزند , ولی اگر بخواهد تفاوت قیمت صحیح و معیوب را بگیرد اشكال دارد.
2180- هـر گاه مال خود را به كسی صلح نماید و با او شرط كند و بگوید كه بعد از مرگ من باید چیزی را كه به تو صلح كردم مثلا وقف كنی و او هم این شرط را قبول كند , باید به شرط عمل نماید.